-
1 абсолютное большинство
абсолют күпчелек (берәр мәсьәләне тавышка куйганда тавыш бирүчеләрнең саны барлык тавыш бирүчеләрнең яртысыннан артыграк булуы) -
2 на
I предлог1) с вин. п. (при обознач. действия, направленного на поверхность или внешнюю сторону предмета)...га, өстенә2) с вин. п. (при обознач. лиц, организаций, на к-рые возлагается ответственность, работа и т. п.)...га, өстенә3) с вин. п. (при обознач. места, на к-рое направлено действие)...гапойти на завод — заводка бару; заводка эшкә керү
4) с вин. п. (по направлению, в сторону)...га,...га табаидти на голос — тавыш ишетелгән якка таба бару; тавышка таба бару
окна на восток — тәрәзәләр көнчыгышка таба [карый]
дверь на улицу — ишек урамга таба [карый]
5) с вин. п. (при обознач. соприкоснсвения, столкновения)...ганаткнуться на кого-л. в темноте — караңгыда кемгә дә булса барып бәрелү
6) с вин. п. (при указ. срока, времени)...та,...нена зиму — кышка, кыш айларына
на этот раз — бу юлы, бу очракта
со дня на день — бүген-иртәгә, тиз арада, тиз вакыт эчендә
7) с вин. п. (с какой целью, для чего-л.)...га8) с вин. п. (при обозначении цели, назначения)...лык9) разг.; с вин. п. (при обознач. специальности, профессии)...лыккаучиться на слесаря — слесарьлыкка уку;
10) с вин. п. (для, ради)...га, өчен11) с вин. п. (с сущ. "лад", "манера", "образец")...ча, буенча12) с вин. п. (при обознач. предмета, являющегося орудием действия)...га13) с вин. п. (при обознач. количества, меры)...га14) с вин. п. (при умножении, делении)...га15) с предл. п. (на вопрос "где")...да, өстендә16) с предл. п. (при обознач. лиц, предметов, одетых, облачённых во что-л.)...өстендә,...өстенә17) с предл. п. (при обознач. области, сферы деятельности)...да18) с предл. п. (при указ. на положение, состояние)...да булусостоять на чьём-л. иждивении — берәүнең тәрбиясендә тору
19) с предл. п. (при обозначении времени, срока)...да20) с предл. п. (в нек-рых устойчивых сочет.)...гандана ходу — барганда, барган шәпкә
21) с предл. п. (при обознач. предмета, являющегося нижней или внутренней частью чего-л.)...лы,...эчле22) с предл. п. (при обознач. средств передвижения)...да,...белән23) с предл. п. (при посредстве, с помощью чего-л.)...да24) с предл. п. (при обознач. вещества, к-рое входит в состав чего-л.)...га эшләнгән,...да эшләнгән,...лы,... кушып (катнаштырып) эшләнгән•- сорвать зло II частицамәна, возьми — мә, ал
- на-поди -
3 оборвать
сов.1) ( что) өзеп чыгу, өзеп алып бетерү, йолыккалап бетерү; тирәли йолкып чыгу2) ( что) өзү, өзеп алу, тартып өзү3) перен. ( что) кинәт туктату; кинәт бүлү, бүлдерү4) перен.; разг. ( кого) (заставить замолчать) кырт кисү (кисеп туктату) -
4 перебороть
-
5 переворошить
сов.; разг.( что)1) кабарту, кабартып (күпертеп) чыгу; күпертү2) туздырып ташлау, астын өскә китерү, туздырып (таратып) бетерү3) перен. хәтергә төшерү, үткәннәрне күз алдына китерү, үткәннәрне хәтердә яңарту -
6 пантеон
мб) борынгы грекларда һәм римлыларда: барлык аллаларга багышланган гыйбадәтханәг) перен. тарихтагы күренекле исемнәр, әсәрләр, фактлар һ.б.ш. ның җыелмасы -
7 консолидировать
сов.; несов.( что)1) консолидацияләү, бергә туплап ныгыту2) фин. срогын озайту, кыска сроклы йөкләмәләрнең срогын озайту -
8 перебрать
сов.1) ( что) санлау, берәмтекләп карап чыгу2) перен. ( кого-что) искә төшерү, хәтерләп чыгу, берәм-берәм күз алдына китерү3) ( что), полигр. [таратып] яңадан җыю4) ( что-чего) (взять лишнее) артык алу, кирәгеннән тыш алу -
9 взвесить
-
10 вместить
-
11 все-
рус телендәге кушма сүзләрнең беренче кисәге, татар теленә "бөтеп", "барлык", "тулы" дигән сүзләр белән тәрҗемә ителә -
12 заготовить
сов.(что, чего) әзерләү, хәзерләү, хәзерләп кую -
13 заправлять
-
14 обегать
-
15 обежать
-
16 отмести
-
17 партитура
-
18 переносить
I сов.1) ( кого-что) ташып (күчереп) бетерү2) ( кого-что), разг. артык йөртү ( баланы карында)II несов.; см. перенести -
19 перестирать
-
20 перетасовать
сов.1) ( что), карт. яңадан бутау, яңадан болгату2) перен.; разг. ( кого-что) (төрлесен төрле җиргә) күчереп бетерү, болгатып (аралаштырып) бетерү
- 1
- 2
См. также в других словарях:
мобилизация — 1. Сугыш башлану уңае белән запастагы хәрби хезмәткә яраклы кешеләрне солдат хезмәтенә алу. күч. Хезмәт ияләрен, барлык көчне нин. б. ашыгыч гомум бурычны үтәү өчен туплау, оештыру эше 2. Тыныч вакыттагы барлык кораллы көчләрне сугышчан хәлгә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тултыру — 1. Берәр савытны берәр нәрсә белән тулы итү 2. Берәр нәрсә эченә башка ваграк нәрсәләр яки сыеклык салу 3. күч. Бөтен тирә юньне, барлык буш урынны биләп алу, бөтен тирә юньгә, барлык урыннарга таралу; күп булу. Нин. б. бер урынга җанлы җансыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тутыру — 1. Берәр савытны берәр нәрсә белән тулы итү 2. Берәр нәрсә эченә башка ваграк нәрсәләр яки сыеклык салу 3. күч. Бөтен тирә юньне, барлык буш урынны биләп алу, бөтен тирә юньгә, барлык урыннарга таралу; күп булу. Нин. б. бер урынга җанлы җансыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
углерод — Табигатьтә барлык органик матдәләрнең иң әһәмиятле өлеше – химик элемент (C, атом авыр. 12. 0). УГЛЕРОД ОКСИДЫ – Углерод белән кислород кушылмасы, иссез, төссез, агулы газ; ис газы; CO … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
космос — Барлык форма материяләрнең бербөтен җыелмасы, барлык планеталар, йолдыз һәм йолдызлыклар бергә; галәм … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
уртак — с. 1. Барлык кешеләргә, барлык нәрсәләргә бердәй карый торган; барлык кешеләрне, нәрсәләрне эченә алган; гомуми 2. Кем белән дә булса бергә эшләнгән, башкарылган, үтәлгән 3. Берничә яки барлык кешегә карый торган; иясе бер генә булмаган 4. Кем… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җыен — I. 1. Нин. б. мәсьәләне хәл итү өчен җыйналган җәмәгать җыелышы. Митинг ... җыенда да чыгып сөйләгән ди 2. диал. Элек: бер төркем авылларда гадәттә сабан эшләре беткәч үткәрелә торган бәйрәм, ул һәр төркем авылда берәр атна булып, айдан артык… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
семья — 1. Ата ана белән балаларның, кардәшләрнең һәм бүтән якын кешеләрнең бергә тәрбияләнеп яшәүче төркеме; Гаилә. Җәмгыятьнең шундый төркемнән торган иң кечкенә берләшмәсе, оешмасы. Шундый төркемдә: баш кешедән (ата яки анадан һ. б.) кала барлык бүтән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
практика — 1. филос. Кешеләрнең җәмгыять яшәеше өчен кирәкле шартлар тудыруга юнәлтелгән барлык эшчәнлеге 2. Фикерләрне, нәтиҗәләрне тормышка ашыру һәм сынау җирлеге буларак тормыш, чынбарлык 3. Белемнәрне, күнегүләрне эштә куллану. Уку укыту процессының… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сүзлек — 1. Сүзләрне, идиомаларны һ. б. кайбер төр тәгъбирләрне җыеп, алфавит тәртибе белән яки бүтәнчә урнаштырып, аларга тиешле аңлатмалар яки тәрҗемәләр биргән китап, белешмәлек 2. Берәр телнең, язучының яки әсәрнең барлык сүзләре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәртип — и. 1. Әйберләр, җансыз нәрсәләр куелышында, торышында эзлеклелек, җыйнаклык, уңайлык халәте. (Эш, тормыш һ. б.) тиешле рәв. көйләнгәнлек, оешканлык 2. күч. Иҗтимагый төзелешнең, идарә итүнең билгеле бер системасы, дәүләт төзелеше 3. Эш барышында… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
